ŻYCIE
Władysław II Jagiełło, lit. Jogaila,(ur. ok. 1362 (?), zm. 1 czerwca 1434 w Gródku) - wielki książę litewski w latach 1377-1381 i 1382-1401, król Polski w latach 1386-1434. Syn Olgierda Giedyminowicza, wnuk Giedymina. Założyciel dynastii Jagiellonów.
Początek panowania
Po śmierci króla Ludwika Węgierskiego, królem została w 1384, po uprzednim zerwaniu zaręczyn z księciem Wilhelmem Habsburgiem, wymuszonym przez możnowładców małopolskich, jego najmłodsza, jedenastoletnia córka, Jadwiga Andegaweńska (1374-1399). Jagiełło zgodził się zostać królem Polski, 14 sierpnia 1385 zawarto unię w Krewie. 11 stycznia 1386 w Wołkowysku panowie małopolscy formalnie dokonali wyboru Jagiełły na tron polski. 15 lutego 1386 władca przyjął chrzest i imię Władysław (po swoim ojcu chrzestnym Władysławie Opolczyku), 18 lutego zawarł ślub z Jadwigą. Po ślubie został 4 marca 1386 przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzantę koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej. Opierając się na duchowieństwie polskim w 1387 przeprowadził chrystianizację Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sam przetłumaczył wówczas dla swojego ludu na język litewski Modlitwę Pańską i Skład Apostolski. Król neofita ufundował w 1406 Kościół Bożego Ciała w Poznaniu, wzniesiony na miejscu domniemanej profanacji hostii, dokonanej przez Żydów. Władca odwiedzał to sanktuarium przed każdą wyprawą wojenną.
Związkowi Litwy z Polską próbował przeciwdziałać brat stryjeczny Jagiełły, Witold, prowadzący w Wielkim Księstwie Litewskim samodzielną politykę, lecz niepowodzenia w wojnie z Tatarami i Krzyżakami zmusiły go do współpracy z Koroną. W 1387 we Lwowie złożył Jagielle hołd lenny hospodar mołdawski Piotr I a w 1389 w Sandomierzu przyjął on hołd lenny od swojego brata Lingwena z ziem Nowogrodu Wielkiego. 1 sierpnia 1404 złożył mu hołd w Kamieńcu Podolskim hospodar Aleksander Dobry.
Wielka Wojna
Powstałe z ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego państwo stało się największym w ówczesnej Europie. Jagiełło zaczął przygotowywać się do rozprawy z zakonem krzyżackim, zajmującym nad Bałtykiem zdobyte ziemie pruskie, polskie i litewskie (Żmudź). Wojna z nim rozpoczęła się w 1409. Pierwsi uderzyli Krzyżacy, zajmując szereg polskich miast przygranicznych, w tym Bydgoszcz. W dniu 15 lipca 1410 doszło na polach pod Grunwaldem do wielkiej bitwy pomiędzy wojskami zakonu, wspomaganymi przez Marchię Brandenburską króla niemieckiego i czeskiego Zygmunta Luksemburskiego i rycerstwo zachodniej Europy, a połączonymi siłami polsko-litewskimi, wspartymi oddziałami ruskimi, tatarskimi i zaciężnymi oddziałami czeskimi. Krwawa rozprawa "dwóch światów" zakończyła się rozbiciem wojsk krzyżackich. Na placu boju padł kwiat rycerstwa krzyżackiego wraz z wielkim mistrzem zakonu Ulrichiem von Jungingenem. Wojnę zakończył w 1411 pokój w Toruniu, zobowiązujący Krzyżaków do zwrotu ziemi dobrzyńskiej, Żmudzi i zapłacenia wysokiej kontrybucji 100 tys. grzywien za wykup jeńców.
Po zwycięstwie grunwaldzkim
Po zwycięstwie grunwaldzkim Jagiełło odbył dwuletnią triumfalną podróż po rozległych terytoriach Litwy od Żmudzi po Czerkasy nad dolnym Dnieprem. W 1413 r. między Litwą i Polska zawarta została unia horodelska, potwierdzająca i uściślająca wspólnotę obu państw. Za udział w walkach z Zakonem i za uznanie męskich potomków Jagiełły następcami tronu, Jagiełło przyznał szlachcie szereg przywilejów: niedopuszczalność konfiskaty majątków szlacheckich bez zgody sądu nietykalność osobistą i inne. Znacznie wzrósł też autorytet państwa polsko-litewskiego w całej Europie. Na wielkim soborze biskupów i uczonych świeckich w Konstancji (1414-1418) odrzucono oskarżenia Zakonu wobec pogańskiej Litwy i odmówiono Krzyżakom prawa do nawracania tego kraju.
Po bitwie grunwaldzkiej Jagiełło nie wykorzystał jednak zwycięstwa, by zająć całe terytorium wroga. Krzyżacy nadal stanowili istotne zagrożenie, zwłaszcza dla Litwy. Dopiero w 1422 po kolejnych zbrojnych akcjach Polski, w których Polacy nie potrafili zdobyć warownych zamków, a Krzyżacy unikali bezpośrednich starć - zrzekli się oni ostatecznie swych roszczeń do litewskiej Żmudzi w pokoju melneńskim. Konsekwencją klęski Krzyżaków pod Grunwaldem było też powstanie tzw. Związku Pruskiego, to jest związku szlachty i miast Pomorza i Prus, będącego w opozycji wobec rządów Zakonu.
Jak donosi Jan Długosz, król zatrzymał się w drodze na Ruś w Medyce, gdzie przeziębił się słuchając śpiewu słowika, wkrótce zmarł w Gródku Jagiellońskim w 1434. Po nim królem polskim został jego syn Władysław III Warneńczyk (1434-1444).
Powrót
