ŻYCIE
Mieszko II Lambert (ur. 990 r., zm. 10 lub 11 maja 1034 r.) – król Polski 1025-1031, książę Polski 1032-1034 z dynastii Piastów, drugi syn Bolesława I Chrobrego, a pierwszy z małżeństwa z Emnildą, księżniczką zachodnio-słowiańską. Przejął władzę po śmierci ojca i prawdopodobnie wypędził z kraju swoich dwóch braci. Zorganizował dwa niszczycielskie najazdy na Saksonię w 1028 i 1030. Następnie prowadził wojny obronne przeciw Niemcom, Czechom i książętom Rusi kijowskiej. Uciekł z kraju w 1031 po ataku Jarosława Mądrego, który na polskim tronie osadził jego brata Bezpryma. Mieszko zbiegł do Czech, gdzie został uwięziony przez księcia Udalryka. Odzyskał władzę w 1032 jako książę jednej z trzech dzielnic. Zjednoczył państwo, ale nie udało mu się odtworzyć stabilnych struktur władzy. Za jego czasów od Polski odpadły nabytki terytorialne Bolesława Chrobrego: Milsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie i Morawy.
PANOWANIE
KORONACJA I DZIEDZICTWO
Tuż po śmierci ojca, Mieszko został koronowany na króla Polski w Boże Narodzenie (25 grudnia) 1025 przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Hipolita w katedrze gnieźnieńskiej. Zdaniem kronikarzy niemieckich uczynił to samowolnie, co w ówczesnej sytuacji politycznej mogło być poniekąd prawdą. Po ojcu Mieszko II odziedziczył rozległe terytorium, składające się nie tylko z większości ziem państwa gnieźnieńskiego Mieszka I (bez Pomorza Zachodniego), ale również Milska, Łużyc, Moraw i Grodów Czerwieńskich. Był ważnym środkowoeuropejskim władcą i posiadał rozległe koligacje w Rzeszy, co dobrze wróżyło jego rozpoczynającym się rządom.
Nie jest jasne w jaki sposób Mieszko potraktował po przejęciu władzy swoich dwóch braci: Bezpryma i Ottona. Zapiski kronikarskie pozwalają przypuszczać, że zostali oni wypędzeni lub zmuszeni do ucieczki z kraju. Otto został ponoć wygnany ponieważ sprzyjał cesarzowi Konradowi II. Inne źródło wspomina o Bezprymie, który przebywał rzekomo na Rusi.
WSPARCIE OPOZYCJI NIEMIECKIEJ
W 1026 roku król niemiecki Konrad II udał się do Italii na cesarską koronację. Jego nieobecność zwiększyła aktywność opozycji skupionej wokół księcia szwabskiego Ernesta II i Fryderyka lotaryńskiego. Przeciwnicy Konrada postanowili zdobyć przychylność posiadającego znaczną pozycję Mieszka II. Śladem tych starań była księga modlitewna przysłana Mieszkowi przez Matyldę Szwabską około 1027 roku. Wolumin zatytułowano: Liber officiorum quem Romanum ordinem apellant. Zdobiła go całostronicowa miniatura przedstawiająca księżnę wręczającą księgę siedzącemu na krześle tronowym królowi. Do daru dołączono list dedykacyjny zawierający wiele cennych, choć zapewne przesadzonych informacji na temat władcy Polski. Matylda nazwała go wybitnym królem, poświęconym wzorem ojca szerzeniu chrześcijaństwa. Chwaliła zasługi Mieszka w budowaniu nowych kościołów, jak również znajomość łaciny i niezwykle rzadkiej w tych czasach greki. Wszystko wskazuje na to, że dar wywołał spodziewany efekt, a Mieszko obiecał podjąć działania zbrojne. Wyprawę wojenną mającą wspomóc opozycję zaczęto przygotowywać jesienią 1027. W połowie tego samego roku Konrad II powrócił do kraju i podjął walkę z rebeliantami. Pokonał, a następnie uwięził i pozbawił władztwa Ernesta szwabskiego. Dopiero wtedy, gdy w Niemczech walki już dogasały, z wyprawą ruszył Mieszko II. W 1028 r. polskie wojska dokonały łupieżczego najazdu na Saksonię i uprowadziły licznych jeńców. Zniszczenia miały być tak wielkie, że według saskich źródeł po przejściu wojsk Mieszka trawa nie chciała rosnąć. Samego króla Polski oskarżano o wiarołomstwo, zarazem przypominając, że uzurpował on sobie prawo do królewskiej korony. Najazd dotyczyć musiał także ziem plemienia Wieletów. W październiku 1028 na zjazd państwowy w Pöhlde przybyło ich poselstwo, prosząc cesarza o obronę przed atakami Mieszka II i obiecując wsparcie w walce z władcą Polski.
WYPRAWY ODWETOWE
Zorganizowany zbyt późno najazd nie wpłynął na szanse rebeliantów, wywołał natomiast odwetową wyprawę cesarza. Wojska Konrada jesienią 1029 r. uderzyły na Łużyce, przystępując do bezskutecznego oblężenia Budziszyna. Niemcy nie otrzymali obiecanego wsparcia Wieletów, a wyprawa zakończyła się niepowodzeniem, ponieważ zagrożony przez Węgrów władca Niemiec zmuszony został do odwrotu.
W 1030 Mieszko zabezpieczony sojuszem z Węgrami raz jeszcze najechał Saksonię. Tymczasem jego południowy sprzymierzeniec zaatakował Bawarię przejściowo zajmując Wiedeń.
W odpowiedzi cesarz zorganizował kolejną wyprawę przeciw królowi Polski, tym razem organizując szerszą koalicję antymieszkowską. Już w 1030 do ofensywy przeszedł książę Rusi Kijowskiej Jarosław Mądry. Uderzył on na Ruś Czerwoną zajmując przygraniczny gród Bełz.
Prawdopodobnie w 1031 roku syn władcy Czech Udalryka, Brzetysław zaatakował i zdobył Morawy (w literaturze pojawiają się mniej popularne daty odpadnięcia Moraw: 1021, 1029 i 1030).
Sam cesarz w 1031 r. zawarł pokój ze sprzymierzonym z Mieszkiem II Węgrami. Prawdopodobnie rządzący w tym kraju Stefan I zajął w zamian Słowację. Konrad nie musiał już obawiać się ataku z południa i jesienią 1031 ruszył z ofensywą na Łużyce i Milsko. Ofensywa zakończyła się sukcesem, a Mieszko zrzekł się obydwu ziem. W efekcie od Polski odpadły zdobycze Bolesława Chrobrego, o które prowadził wieloletnie wojny z Henrykiem II.
SYTUACJA W KRAJU
Historycy przypuszczają, że przyczyną szybkiej kapitulacji Mieszka II była zła sytuacja wewnętrzna w kraju. Odziedziczony po Bolesławie Chrobrym system monarchii wojennej wymagał do funkcjonowania prowadzenia zwycięskich i przynoszących liczne łupy wojen. W przeciwnym razie koszty utrzymywania rozbudowanej drużyny książęcej spadały na ludność państwa. Tymczasem od najazdu na Saksonię Mieszko jedynie bronił swojego terytorium. Co więcej przegrane wojny osłabiały pozycję księcia, co uaktywniło opozycję wśród grup społecznych, którym wcześniejsze wojny nie przyniosły korzyści. Dodatkowym problemem był kryzys dynastyczny. Dwaj prawdopodobnie wypędzeni bracia Mieszka II podjęli próby odzyskania władzy przy pomocy obcych sił.
ŚMIERĆ:
Mieszko zmarł nagle 10 lub 11 maja 1034 r. pozostawiając synowi Kazimierzowi państwo osłabione i znacznie okrojone terytorialnie względem początku panowania. Prawdopodobnie wkrótce od kraju odpadło Mazowsze rządzone przez byłego cześnika Miecława. Mieszko II zmarł śmiercią naturalną, co stwierdzają jednoznacznie polskie roczniki. Informacja, że został zamordowany przez swojego miecznika, pochodząca z kroniki Gotfryda z Viterbo, odnosi się do Bezpryma. Grób księcia znajduje się w katedrze w Poznaniu.
ŻONA:
od 1013 (ślub w Merseburgu) Rycheza (ur. ok. 993, zm. 21 III 1063) – córka Ezzona, hrabiego palatyna w Lotaryngii (994-1034), po 1047 była benedyktynką w Brunwillar
POTOMSTWO:
-Kazimierz I Karol Odnowiciel, błędnie zwany Mnichem, (ur. 25 VII 1016, zm. 28 XI 1058) – książę Polski (1038-1058)
-Ryksa (?, zm. po 1052) – żona Beli I, króla Węgier (1060-1063)
-Gertruda (ur. ok. 1025, zm. 4 I 1108) – żona Izjasława I, księcia Turowa, księcia nowogródzkiego (1052-1054), wielkiego księcia kijowskiego (1054-1068, 1069-1073, 1077-1078)
Powrót
