Anna Jagiellonka



ŻYCIE

Anna Jagiellonka (ur. 18 października 1523 w Krakowie, zm. 9 września 1596 w Warszawie) — król Polski i wielki książę Litwy w latach 1575-1596 z dynastii Jagiellonów. Córka króla Polski i wielkiego księcia Litwy Zygmunta I Starego i Bony Sforzy. Żona księcia Siedmiogrodu, króla Polski i wielkiego księcia Litwy Stefana Batorego, który w latach 1576-1586 sprawował faktyczną władzę. Natomiast po jego śmierci realne rządy w Polsce i na Litwie pełnił nowo wybrany władca, Zygmunt III Waza.

Do 1548 r. Anna Jagiellonka mieszkała na Wawelu. Wówczas po małżeństwie brata, króla Polski i wielkiego księcia Litwy, Zygmunta II Augusta z Barbarą Radziwiłłówną popadła z nim w konflikt i przeniosła się na Mazowsze, a następnie do Wilna. Do końca życia brata nie wyszła za mąż, co po bezpotomnej śmierci Zygmunta II Augusta w 1572 r. uczyniło z niej czołową osobistość w państwie, dziedziczkę rodu (określano ją mianem infantki - hiszpańskie określenie córki królewskiej). W okresie pierwszej elekcji sprzyjała kandydatowi francuskiemu, Henrykowi Walezemu, który ostatecznie został królem Polski i miał pojąć za żonę Annę Jagiellonkę. Jednak już po rocznym panowaniu wrócił do Francji, gdzie objął tron po zmarłym bracie, Karolu IX Walezjuszu (formalnie nigdy nie zrzekł się tronu polskiego i do końca życia tytułował się królem Polski). Wobec takiego obrotu sprawy 1 maja 1576 Anna Jagiellonka wyszła za mąż za księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego, wraz z którym w wyniku kolejnej elekcji została koronowana na króla.

Po niezbyt szczęśliwym małżeństwie - królowa współpracowała z niechętnymi Stefanowi Batoremu prymasem Polski i Litwy Jakubem Uchańskim i referendarzem koronnym Stanisławem Czarnkowskim, a także była wrogo nastawiona do jego stronników, m.in. hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego - owdowiała w 1586 r. Rok później przeprowadziła skuteczną elekcję swojego siostrzeńca, Zygmunta III Wazy na tron Polski. Ostatnie lata życia spędziła w Warszawie, dokąd przeniosła się po konflikcie z żoną Zygmunta III Wazy, Anną Habsburżanką, o pozycję królowej. Została pochowana w katedrze na Wawelu.

Powrót